Lompat ke isi

Bahasa Shan

Jak Wikipidiya

Bahasa Shan joda da bahasa say paling lamon tituturko di Nagara Bagiyan Shan di liba ngadarak nagara Myanmar bak Jolma Shan. Bahasa hasa munih tituturko di liba Thailand (Provinsi Chiang Mai), hulu Cina (Yunnan), rik liba ngadarak India (Assam). Bahasa Shan tikuruk dilom rumpun bahasa Tai-Kadai sampay-sampay ija bumiyanak rik bahasa Thai.

Bahasa hasa titogak jak 3 diyalik, joda da Lashio, Taunggyi, rik Kengtung.

Huruf rik Angka

[dandani | Sunting sumbor]

Huruf Konsonan

[dandani | Sunting sumbor]

kǎ (/ka˨˦/

)


khǎ (/kʰa˨˦/

)


ngǎ (/ŋa˨˦/

)


tsǎ (/t͡ɕa˨˦/

)


sǎ (/sʰa˨˦/

)


nyǎ (/ɲa˨˦/

)


tǎ (/ta˨˦/

)


thǎ (/tʰa˨˦/

)


nǎ (/na˨˦/

)


pǎ (/pa˨˦/

)


phǎ (/pʰa˨˦/

)


fǎ (/fa˨˦/

)


mǎ (/ma˨˦/

)


yǎ (/ja˨˦/

)


rǎ (/ra˨˦/

)


lǎ (/la˨˦/

)


wǎ (/wa˨˦/

)


hǎ (/ha˨˦/

)


ʼǎ (/ʔa˨˦/

)


ka᷈a (/kaː˧˦˧/

)


kha᷈a (/kʰaː˧˦˧/

)


nga᷈a (/ŋaː˧˦˧/

)


tsa᷈a (/t͡ɕaː˧˦˧/

)


sa᷈a (/sʰaː˧˦˧/

)


ya᷈a (/jaː˧˦˧/

)


ta᷈a (/taː˧˦˧/

)


tha᷈a (/tʰaː˧˦˧/

)


la᷈a (/laː˧˦˧/

)


pa᷈a (/paː˧˦˧/

)


pha᷈a (/pʰaː˧˦˧/

)


ma᷈a (/maː˧˦˧/

)


fa᷈a (/faː˧˦˧/

)


wa᷈a (/waː˧˦˧/

)


ha᷈a (/haː˧˦˧/

)


ʼa᷈a (/ʔaː˧˦/

)


khya᷈a (/kʰjaː˧˦˧/

)


sya᷈a (/ʃaː˧˦/

)


na᷈a (/naː˧˦˧/

)

တူဝ်မႄႈလိၵ်ႈ RTGS IPA လိၵ်ႈထူဝ်ႇငွၵ်ႈ
ka /k/
kha /kʰ/
nga /ŋ/
sa /t͡s/, /s/
hsa /sʰ/
nya /ɲ/
ta /t/
tha /tʰ/
na /n/
pa /p/
pha /pʰ/
fa /f/, /pʰ/
ma /m/
ya /j/
ra /r/
la /l/
wa /w/
ha /h/
ah /ʔ/

Huruf Vokal rik Barih-barihna

[dandani | Sunting sumbor]

-
ʼǎ (/ʔa˨˦/

)

ဢႃ
◌ႃ
ʼǎa (/ʔaː˨˦/

)

ဢိ
◌ိ
ʼǐ (/ʔi˨˦/

)

ဢီ
◌ီ
ʼǐi (/ʔiː˨˦/

)

ဢေ

ʼǎe (/ʔeː˨˦/

)

ဢႄ

ʼě (/ʔɛː˨˦/

)

ဢု
◌ု
ʼǔ (/ʔu˨˦/

)

ဢူ
◌ူ
ʼǔu (/ʔuː˨˦/

)

ဢူဝ်
◌ူဝ်
ʼǒ (/ʔoː˨˦/

)

ဢေႃ
ေႃ
ʼǎu (/ʔɔː˨˦/

)

ဢိုဝ်
◌ိုဝ်
ʼǔe (/ʔɯː˨˦/

)

ဢိူဝ်
◌ိူဝ်
ʼǒe (/ʔɤː˨˦/

)

· မႄႈၵပ်းငဝ်ႈ (႑႐) တူဝ်

[dandani | Sunting sumbor]
မၢႆ တူဝ်သဵင် လၢႆးဝႃႈ လၢႆးလေႃး
1 ဢႃႉ ဢႃႉ (သဵင်ၶၢတ်ႇ)
2 ဢႃ ဢႃ
3 ဢီ တၢင်ႇၶၢတ်ႈၵႅၼ်
4 ဢေ ဢေသႂ်ႇ
5 ဢႄ ဢႄသႂ်ႇ
6 ဢူ တိုတ်ႉသွင်
7 ူဝ် ဢူဝ် တိုတ်ႉသွင်ဝၽႅတ်း
8 ေႃ ဢေႃ ဢေသႂ်ႇဢဢႃ (ဢေႃ)
9 ိုဝ် ဢိုဝ် တိုတ်ႉတၢင်ႇဝၽႅတ်း
10 ိူဝ် ဢိူဝ် တိုတ်ႉသွင်တၢင်ႇဝၽႅတ်း

တူၼ်းသဵင် (႖) တူၼ်း

[dandani | Sunting sumbor]
ဢႆ
◌ႆ
ʼǎi (/ʔaj˨˦/

)

ဢၢႆ
◌ၢႆ
ʼǎai (/ʔaːj˨˦/

)

ဢွႆ
◌ွႆ
ʼǎui (/ʔɔj˨˦/

)

ဢုၺ်
◌ုၺ်
ʼǔi (/ʔuj˨˦/

)

ဢူၺ်
◌ူၺ်
ʼǒi (/ʔoj˨˦/

)

ဢိုၺ်
◌ိုၺ်
ʼǔei (/ʔɯj˨˦/

)

ဢိူၺ်
◌ိူၺ်
ʼǒei (/ʔɤj˨˦/

)

ဢဝ်
◌ဝ်
ʼǎo (/ʔaw˨˦/

)

ဢၢဝ်
◌ၢဝ်
ʼǎao (/ʔaːw˨˦/

)

ဢိဝ်
◌ိဝ်
ʼǐo (/ʔiw˨˦/

)

ဢဵဝ်
◌ဵဝ်
ʼǎei (/ʔew˨˦/

)

ဢႅဝ်
◌ႅဝ်
ʼěo (/ʔɛw˨˦/

)

ဢႂ်
◌ႂ်
ʼǎue (/ʔaɰ˨˦/

)

မၢႆ မၢႆသဵင် လၢႆးဝႃႈ IPA
1 ပဝ်ႇ ˨˦ ǎ
2 ယၵ်း ˩ à
3 ယၵ်းၸမ်ႈ ˧˨ ā
4 ၸမ်ႈၼႃႈ ˥ á
5 ၸမ်ႈတႂ်ႈ ˦˨ˀ âʔ, â̰
6 ယၵ်းၶိုၼ်ႈ ˧˦˧ a᷈

· မႄႈၵပ်းသွၼ်ႉ (႓) သွၼ်ႉ

[dandani | Sunting sumbor]
ပဝ်ႇ
-
pào (/paw˩/

)

ယၵ်း

yák (/jak̚˥/

)

ယၵ်းၸမ်ႈ

yáktsām (/jak̚˥.t͡ɕam˧˧˨/

)

ၸမ်ႈၼႃႈ

tsāmnāa (/t͡ɕam˧˧˨.naː˧˧˨/

)

ၸမ်ႈတႂ်ႈ

tsāmtāue (/t͡ɕam˧˧˨.taɰ˧˧˨/

)

ယၵ်းၶိုၼ်ႈ

yákkhūen (/jak̚˥.kʰɯn˧˧˨/

)

ပႃ
pǎa (/paː˨˦/

)

ပႃႇ
pàa (/paː˩/

)

ပႃႈ
pāa (/paː˧˧˨/

)

ပႃး
páa (/paː˥/

)

ပႃႉ
pâ̰a (/paː˦˨ˀ/

)

ပႃႊ
pa᷈a (/paː˧˦˧/

)

႑. မႄႈၵပ်းသွၼ်ႉ "ဢီ" (႗) သွၼ်ႉ
မၢႆ တူဝ်သဵင် လၢႆးလေႃး လၢႆးဝႃႈ လၢႆးႁွင်ႉ
1 ဢ + ဢီ ဢႆ ၵၢႆႇၶိုၼ်း
2 ၢႆ ဢႃ + ဢီ ဢၢႆ ဢႃပွတ်းၵၢႆႇၶိုၼ်း
3 ုၺ် ဢူ + ဢီ ဢုၺ် တိုတ်ႉၺၽႅတ်း
4 ူၺ် ဢူဝ် + ဢီ ဢူၺ် တိုတ်ႉသွင်ၺၽႅတ်း
5 ွႆ/◌ၺ် ဢေႃ + ဢီ ဢွႆ/ဢွၺ် ႁွႆႈၵၢႆႇၶိုၼ်း/ႁွႆႈၺၽႅတ်း
6 ိုၺ် ဢိုဝ် + ဢီ ဢိုၺ် တိုတ်ႉတၢင်ႇၺၽႅတ်း
7 ိူၺ် ဢိူဝ် + ဢီ ဢိူၺ် တိုတ်ႉသွင်တၢင်ႇၺၽႅတ်း
႒. မႄႈၵပ်းသွၼ်ႉ "ဢူ" (႗) သွၼ်ႉ
မၢႆ တူဝ်သဵင် လၢႆးလေႃး လၢႆးဝႃႈ လၢႆးႁွင်ႉ
1 -ဝ် ဢ + ဢူ ဢဝ် ဝၽႅတ်း
2 ◌ဝ် ဢႃ + ဢူ ဢၢဝ် ဢႃပွတ်းဝၽႅတ်း
3 ◌ဝ် ဢီ + ဢူ ဢိဝ် တၢင်ႇဝၽႅတ်း
4 ◌ဝ် ဢေ + ဢူ ဢဵဝ် ဢေတၢင်ႇဝၽႅတ်း
5 ◌ဝ် ဢႄ + ဢူ ဢႅဝ် ဢႄတၢင်ႇဝၽႅတ်း
6 -◌ဝ်ဝ် ဢိုဝ် + ဢူ ဢိုဝ်ဝ် တိုတ်ႉတၢင်ႇဝၽႅတ်းဝၽႅတ်း
7 -◌ဝ်ဝ် ဢိူဝ် + ဢူ ဢိူဝ်ဝ် တိုတ်ႉသွင်တၢင်ႇဝၽႅတ်းဝၽႅတ်း
႓. မႄႈၵပ်းသွၼ်ႉ "ဢိုဝ်" (႑) သွၼ်ႉ
မၢႆ တူဝ်သဵင် လၢႆးလေႃး လၢႆးဝႃႈ လၢႆးႁွင်ႉ
1 ႂ် ဢ + ဢိုဝ် ဢႂ် ၵႂၢႆႉၽႅတ်း / ၵင်းၵိင်း

· မႄႈသဵင်သွၼ်ႉ (႓) သွၼ်ႉ

[dandani | Sunting sumbor]
မၢႆ တူဝ်သဵင် လၢႆးလေႃး လၢႆးဝႃႈ
1 ၵ + ယ = ၵျ ႁွပ်ႇ
2 ၵ + ရ = ၵြ လဵပ်ႈ
3 ၵ + ဝ = ၵႂ ၵႂၢႆႉ

· တူဝ်ၼပ်ႉတႆး

[dandani | Sunting sumbor]
တူဝ်ၼပ်ႉတႆးပၢၼ်မႂ်ႇ လၢႆးႁွင်ႉ တူဝ်ၼပ်ႉတႆးပၢၼ်ၵဝ်ႇ တူဝ်ၼပ်ႉၵမ်ႇၽႃႇ
သုၼ် 0
ၼိူင်ႈ 1
သွင် 2
သၢမ် 3
သီႇ 4
ႁႃႈ 5
ႁူၵ်း 6
ၸဵတ်း 7
ပႅတ်ႇ 8
ၵဝ်ႈ 9