Lompat ke isi

Basa Haryanvi

Jak Wikipidiya
Haryanvi
हरियाणवी
Kata "Hariyāṇavī" titulis dilom huruf Diwanagori
Tipakay diHaryana rik Delhi
WilayahIndiya, Pakistan[1]
EtnikJolma Haryanvi
Jumlah panutur
10 juta (2011)[2]
Diwanagori, Nastaliq[1]
Kode basa
ISO 639-3bgc
Glottologhary1238
Distribution of native Haryanvi speakers in India

Basa Haryanvi (हरियाणवी - हरयाणवी) atawa Jatu joda da salah osay basa Indo-Arya say dituturko Jolma Haryanvi di nagara bagiyan Haryana rik Delhi, di nagara India.

Diwanagori

[dandani | dandani sumbor]
Tabol Barakhadi
a ā i ī u ū e ai o au aṁ aḥ
अं अः
k- का कि की कु कू के कै को कौ कं कः
kh- खा खि खी खु खू खे खै खो खौ खं खः
g- गा गि गी गु गू गे गै गो गौ गं गः
gh- घा घि घी घु घू घे घै घो घौ घं घः
ṅ- ङा ङि ङी ङु ङू ङे ङै ङो ङौ ङं ङः
c- चा चि ची चु चू चे चै चो चौ चं चः
ch- छा छि छी छु छू छे छै छो छौ छं छः
j- जा जि जी जु जू जे जै जो जौ जं जः
jh- झा झि झी झु झू झे झै झो झौ झं झः
ñ- ञा ञि ञी ञु ञू ञे ञै ञो ञौ ञं ञः
ṭ- टा टि टी टु टू टे टै टो टौ टं टः
ṭh- ठा ठि ठी ठु ठू ठे ठै ठो ठौ ठं ठः
ḍ- डा डि डी डु डू डे डै डो डौ डं डः
ḍh- ढा ढि ढी ढु ढू ढे ढै ढो ढौ ढं ढः
ṇ- णा णि णी णु णू णे णै णो णौ णं णः
t- ता ति ती तु तू ते तै तो तौ तं तः
th- था थि थी थु थू थे थै थो थौ थं थः
d- दा दि दी दु दू दे दै दो दौ दं दः
dh- धा धि धी धु धू धे धै धो धौ धं धः
n- ना नि नी नु नू ने नै नो नौ नं नः
p- पा पि पी पु पू पे पै पो पौ पं पः
ph- फा फि फी फु फू फे फै फो फौ फं फः
b- बा बि बी बु बू बे बै बो बौ बं बः
bh- भा भि भी भु भू भे भै भो भौ भं भः
m- मा मि मी मु मू मे मै मो मौ मं मः
y- या यि यी यु यू ये यै यो यौ यं यः
r- रा रि री रु रू रे रै रो रौ रं रः
l- ला लि ली लु लू ले लै लो लौ लं लः
v- वा वि वी वु वू वे वै वो वौ वं वः
ś- शा शि शी शु शू शे शै शो शौ शं शः
ṣ- षा षि षी षु षू षे षै षो षौ षं षः
s- सा सि सी सु सू से सै सो सौ सं सः
h- हा हि ही हु हू हे है हो हौ हं हः

Arab Urdu

[dandani | dandani sumbor]

Golar Huruf rik Fonom

[dandani | dandani sumbor]
Golar Bontuk IPA Latin Unicode Order
Urdu
Latin Urdu
Posay Uncuk Tongah-tongah Pangkal ALA-LC[3] Hunterian[4] [5] [6] [7]
الف
alif
ا ـا /ɑː/, /ʔ/, rokop ā, – ā, – U+0627 1 1 1
بے
ب ـب ـبـ بـ /b/ b b U+0628 2 2 2
پے
پ ـپ ـپـ پـ /p/ p p U+067E 3 3 3
تے
ت ـت ـتـ تـ /t/ t t U+062A 4 4 4
ٹے
ṭē
ٹ ـٹ ـٹـ ٹـ /ʈ/ t U+0679 5 5 5
ثے
s̱ē
ث ـث ـثـ ثـ /s/ s U+062B 6 6 6
جيم
jīm
ج ـج ـجـ جـ /d͡ʒ/ j j U+062C 7 7 7
چے
چ ـچ ـچـ چـ /t͡ʃ/ c ch U+0686 8 8 8
بڑی حے
baṛī ḥē
ح ـح ـحـ حـ /ɦ/ h U+062D 9 9 9
حائے حطی
ḥā'e huttī
حائے مہملہ
ḥā'e muhmala
خے
k͟hē
خ ـخ ـخـ خـ /x/ k͟h kh U+062E 10 10 10
دال
dāl
د ـد /d/ d d U+062F 11 11 11
ڈال
ḍāl
ڈ ـڈ /ɖ/ d U+0688 12 12 12
ذال
ẕāl
ذ ـذ /z/ z U+0630 13 13 13
رے
ر ـر /r/ r r U+0631 14 14 14
ڑے
ṛē
ڑ ـڑ /ɽ/ r U+0691 15 15 15
زے
ز ـز /z/ z z U+0632 16 16 16
ژے
zhē
ژ ـژ /ʒ/ zh zh U+0698 17 17 17
سین
sīn
س ـس ـسـ سـ /s/ s s U+0633 18 18 18
شین
shīn
ش ـش ـشـ شـ /ʃ/ sh sh U+0634 19 19 19
صاد
ṣwād
ص ـص ـصـ صـ /s/ s U+0635 20 20 20
ضاد
ẓwād
ض ـض ـضـ ضـ /z/ z U+0636 21 21 21
طوے
t̤o’ē
ط ـط ـطـ طـ /t/ t U+0637 22 22 22
ظوے
z̤o’ē
ظ ـظ ـظـ ظـ /z/ z U+0638 23 23 23
عین
‘ain
ع ـع ـعـ عـ /ɑː/, /oː/, /eː/,
/ʔ/, /ʕ/, silent
U+0639 24 24 24
غین
g͟hayn
غ ـغ ـغـ غـ /ɣ/ g͟h gh U+063A 25 25 25
فے
ف ـف ـفـ فـ /f/ f f U+0641 26 26 26
قاف
qāf
ق ـق ـقـ قـ /q/ q q U+0642 27 27 27
کاف
kāf
ک ـک ـکـ کـ /k/ k k U+06A9 28 28 28
گاف
gāf
گ ـگ ـگـ گـ /ɡ/ g g U+06AF 29 29 29
لام
lām
ل ـل ـلـ لـ /l/ l l U+0644 30 30 30
میم
mīm
م ـم ـمـ مـ /m/ m m U+0645 31 31 31
نون
nūn
ن ـن ـنـ نـ /n/, /ɲ/,
/ɳ/, /ŋ/
n n U+0646 32 32 32
نون غنّہ
nūn g͟hunnā
ں
٘
ـں ـںـ ںـ / ◌̃ / n U+06BA
U+0658
32a 33
واؤ
wā’o
و ـو /ʋ/, /uː/, /ʊ/,
/o ː/, /ɔː/
v,
ū, u, o, au
w,
ū, u, o, au
U+0648 33 33 34
ہے
ہ ـہ ـہـ ہـ /ɦ/, /ɑː/, /eː/ h, ā, e h, ā, e U+06C1 34 34 35
چھوٹی ہے
choṭī hē
34a
دو چشمی ہے
do-cashmī hē
ھ ـھ ـھـ ھـ /ʰ/ atawa /ʱ/ h h U+06BE 35 34b 36
یے
ی ـی ـیـ یـ /j/, /iː/, /ɑː/ y, ī, á y, ī, á U+06CC 36 35 38
بڑی یے
baṛī yē
ے ـے /ɛː/, /eː/ ai, e ai, e U+06D2 37 35b 39
ہمزہ
hamzah
ئ ـئ ـئـ ئـ /ʔ/ atawa rokop ’, –, yi ’, –, yi U+0626 35a 37
ء U+0621 0
Catatan:
  • Hamzah: dilom Bahasa Urdu, hamzah rokop dilom sagala bontuk kacuwali ponah tipakay di hamzah-e-izafat. Pamakayan utama hamzah dilom Bahasa Urdu joda da untuk njajakko gugus vokal.
  • Makka kata-kata dilom Bahasa Urdu say pangkalna makay huruf ں, ھ, ڑ, atawa ے.
Tabol huruf tambahan rik variasi
Kalumpuk Huruf Golar Unicode [8][9]
Nastaliq
Naskh rik
diakritik
Latin Urdu atawa Basa Inggris [6][10]
Alif آ آ الف مدہ الِف مَدّه
alif maddah

آزادی"āzādī", ɑ:zɑ:d̪i, mardika

U+0622
alif rik madda dinggak [9]
Hamzah ء ء ہمزہ ہَمْزه
hamzah U+0621
hamza
___ ___
ٔ ــٔـ ___ ___ diakritik hamzah U+0654
Hamza Dinggak
ت ت تاء مفتوحة تَاء مَفْتُوحَة tāʼ maftūḥah
"ta tibukak"
U+062A
Teh
Juk sa digraf say uwat.
Digraf[3] Transkripsi[3] IPA Cuntuh
بھ bh [bʱ] بھاری
پھ ph [pʰ] پھول
تھ th [tʰ] تھم
ٹھ ṭh [ʈʰ] ٹھنڈا
جھ jh [d͡ʒʱ] جھاڑی
چھ ch [t͡ʃʰ] چھتری
دھ dh [dʱ] دھوبی
ڈھ ḍh [ɖʱ] ڈھول
رھ rh [rʱ] تیرھواں
ڑھ ṛh [ɽʱ] اڑھائی
کھ kh [kʰ] کھانسی
گھ gh [ɡʱ] گھوڑا
لھ lh [lʱ] دولھا‎(alternatif jak
دُلہا‎)
مھ mh [mʱ] تمھیں‎(alternatif jak
تمہیں‎)
نھ nh [nʱ] ننھا‎(walawpun panday ticawako bih gugus konsonan)
وھ wh [ʋʱ] وھاب‎(walawpun panday ticawako bih gugus konsonan)
یھ yh [jʱ]

Huruf barih silau jak Arab Persia

[dandani | dandani sumbor]
Huruf IPA
ٹ /ʈ/
ڈ /ɖ/
ڑ /ɽ/
ں /◌̃/
ے /ɛ:/ atawa /e:/

Huruf Vokal

[dandani | dandani sumbor]
Romanisasi Pangucapan Uncuk Tongah-tongah Pangkal
a /ə/ N/A ـَ اَ
ā /aː/ ـَا، ـَی، ـَہ ـَا آ
i /ɪ/ N/A ـِ اِ
ī /iː/ ـِى ـِیـ اِی
e /eː/ ـے‬ ـیـ اے
ai /ɛː/ ـَے‬ ـَیـ اَے
u /ʊ/ N/A ـُ اُ
ū /uː/ ـُو اُو
o /oː/ ـو او
au /ɔː/ ـَو اَو
Golar Huruf Uncuk Tongah-tongah Pangkal Posay
چھوٹی يے
Choṭī ye
ـی ـیـ یـ ی
بڑی يے
Baṛī ye
ـے ے
Golar Huruf Uncuk Tongah-tongah Pangkal Posay
گول ہے
Gol he
ـہ ـہـ ہـ ہ
دو چشمی ہے
Do-cašmi he
ـھ ـھـ ھـ ھ
Bontuk Urdu Transkripsi
Ortografi ں
Bontuk Uncuk میں maiṉ
Bontuk Tongah-tongah کن٘ول kaṉwal

Iẓāfat

[dandani | dandani sumbor]
Bontuk Cuntuh Transliterasi Horti
ــِ شیرِ پنجاب sher-e-Panjāb Singa Punjabi
ۂ ملکۂ دنیا malikā-e-dunyā Ratu Dunia
ئ ولئ کامل walī-e-kāmil Wali say sampurna
ۓ مۓ عشق mai-e-ishq Inuman (anggur) cinta
ئے روئے زمین rū-'e-zamīn Pudak Bumi
صدائے بلند sadā-'e-buland Suwara korcing
Hindu–Arab 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Urdu ۰ ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹
Diwanagori
  1. 1,0 1,1 For the Rangri dialect of Haryanvi spoken in Pakistan.
  2. Haryanvi at Ethnologue (25th ed., 2022) Citakan:Closed access
  3. 3,0 3,1 3,2 "Urdu romanization" (PDF). The Library of Congress.
  4. Geographical Names Romanization in Pakistan. UNGEGN, 18th Session. Geneva, 12–23 August 1996. Working Papers No. 85 and No. 85 Add. 1.
  5. Tej K. Bhatia, Ashok Koul Colloquial Urdu: The Complete Course for Beginners 2015, Routledg, ISBN 978-1-317-30471-5 hal 41–42
  6. 6,0 6,1 Kasalahan dilom pangutipan: Tag <ref> tidak sah; tidak ditemukan teks untuk ref bernama user.uni-hannover
  7. The far right column was the numbering in the old version of this wiki article. But the Urdu alphabet is very rarely shown with numbering, and the only time I've seen it numbered the order was different to this. Juni 2020
  8. "Extended Arabic Letter". unicode.org. Retrieved 6 April 2020.
  9. 9,0 9,1 "Based on ISO 8859-6". unicode.org. Retrieved 6 April 2020.
  10. Kasalahan dilom pangutipan: Tag <ref> tidak sah; tidak ditemukan teks untuk ref bernama book: project fluency