Basa Uyghur

Uyghur
ئۇيغۇر تىلى, Уйғур тили Uyghur tili, Uyƣur tili, Uyğur tili
"Uyghur" titulis dilom Huruf Arab Uyghur
Pangucapan	[ʊj.ʁʊɾˈtʃɛ], [ʊjˈʁʊɾ.tɪ.lɪ]
Tipakay di	Cina, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan
Etnik	Uyghur, Äynus, Akto Turkmen
Jumlah panutur	8–13 juta (2021)
Kaluwarga basa	Turkik Turkik Umum Karluk Uyghur
Bontuk awal	Karakhanid Chagatai Turki Darak
Diyalik	Uyghur Tongah Khotan Lopnor
Sistim tulisan	Huruf Uyghur: Arab (resmi di Cina), Sirilik, Latin, Huruf Ompay
Status resmi
Basa resmi di	Xinjiang (Cina)
Diatur bak	Working Committee of Ethnic Language and Writing of Xinjiang
Kode basa
ISO 639-1	ug Uighur, Uyghur
ISO 639-2	uig Uighur, Uyghur
ISO 639-3	uig Uighur, Uyghur
Glottolog	uigh1240  Uighur
Geographical extent of Uyghur Language in China (Xinjiang) and outskirts of Xinjiang.

Basa Uyghur joda da basa rumpun Turki say dituturko Jolma Uyghur di Xinjiang China.

Cuntuh Tulisan

UDHR pasal 1

• Huruf Arab Uyghur

ھەممە ئادەم زانىدىنلا ئەركىن، ئىززەت-ھۆرمەت ۋە ھوقۇقتا باپباراۋەر بولۇپ تۇغۇلغان. ئۇلار ئەقىلغە ۋە ۋىجدانغا ئىگە ھەمدە بىر-بىرىگە قېرىنداشلىق مۇناسىۋىتىگە خاس روھ بىلەن موئامىلە قىلىشى كېرەك.‎

• Latin

Hemme adem zanidinla erkin, izzet-hörmet we hoquqta bapbarawer bolup tughulghun. Ular eqilghe we wijdan'gha ige hemde bir-birige qërindashliq munasiwitige xas roh bilen moamile qilishi kërek.

• Sirilik

Һәммә адәм туғулушидинла әркин, иззәт-һөрмәт вә һоқуқта баббаравәр болуп туғулған. Улар әқилгә вә виҗданға игә һәмдә бир-биригә қериндашлиқ мунасивитигә хас роһ билән муамилә қилиши керәк.

• Sirilik Kursiv

Һәммә адәм туғулушидинла әркин, иззәт-һөрмәт вә һоқуқта баббаравәр болуп туғулған. Улар әқилгә вә виҗданға игә һәмдә бир-биригә қериндашлиқ мунасивитигә хас роһ билән муамилә қилиши керәк.

• Romanisasi ALA-LC

Hămmă adăm tughulushidinla ărkin, izzăt-hörmăt vă hoquqta bab-baravăr bolup tughulghan. Ular ăqilgă vă vijdan'gha igă hămdă bir-birigă qerindashliq munasivitigă khas roh bilăn muamilă qilishi kerăk.

• Pinyin

Ⱨəmmə adəm tuƣuluxidinla ərkin, izzət-ⱨɵrmət wə ⱨoⱪuⱪta bab-barawər bolup tuƣulƣan. Ular əⱪilgə wə wijdanƣa igə ⱨəmdə bir-birigə ⱪerindaxliⱪ munasiwitigə has roⱨ bilən mu’amilə ⱪilixi kerək.

• IPA

/ɦɛm.mɛ ʔɑdɛm zɑnidinlɑ ʔɛrkin, ʔiz.zɛt hørmɛt wɛ ɦoquqtɑ bɑpbɑrɑwɛr bolup tuʁulʁun. ʔulɑr ʔɛqilʁɛ wɛ widʒdɑnʁɑ ʔigɛ ɦɛmdɛ bir birigɛ qerindɑʃliq munɑsiwitigɛ χɑs roh bilɛn moʔɑmilɛ qiliʃi kerɛk/

• Horti

Kaunyin jolma tilahirko mardeka rik uwat pi'il rik hak-hak sai goh-goh. Tiyan tiunjuk akal pikiran rik hati nurani mari tiyan dapok nyampur rik sai barihna dilom semangat bukolpah.

• Horti (Inggris)

All human beings are born free and equal in dignity and rights. They are endowed with reason and conscience and should act towards one another in a spirit of brotherhood.

Huruf

Kaopak huruf say tipakay ganta panday tiliyak di bah sa.

• Huruf Arab Uyghur atawa UEY
  
• Alfabet Sirilik Uyghur atawa USY
  
• Aksara Anyar Uyghur atawa UYY
  
• Alfabet Latin Uyghur atawa ULY

Di tabel di bah, alfabet tijajakko tipajangko untuk pubandingan, rik transkripsi fonetik dilom Alfabet Fonetis Internasional.

No.	IPA	UEY	USY	UYY	ULY		No.	IPA	UEY	USY	UYY	ULY
1	[ɑ]	ئا	А а	A a			17	[q]	ق	Қ қ	Ⱪ ⱪ	Q q
2	[ɛ] ~ [æ]	ئە	Ә ә	Ə ə	E e		18	[k]	ك	К к	K k
3	[b]	ب	Б б	B b			19	[ɡ]	گ	Г г	G g
4	[p]	پ	П п	P p			20	[ŋ]	ڭ	Ң ң	Ng ng
5	[t̪/t]	ت	Т т	T t			21	[l]	ل	Л л	L l
6	[dʒ]	ج	Җ җ	J j	J j		22	[m]	م	М м	M m
				Zh zh
7	[tʃ]	چ	Ч ч	Q q	Ch ch		23	[n̪/n]	ن	Н н	N n
				Ch ch
8	[χ]	خ	Х х	H h	X x		24	[h]	ھ	Һ һ	Ⱨ ⱨ	H h
9	[d̪/d]	د	Д д	D d			25	[o]	ئو	О о	O o
10	[r]	ر	Р р	R r			26	[u]	ئۇ	У у	U u
11	[z]	ز	З з	Z z			27	[ø]	ئۆ	Ө ө	Ɵ ɵ	Ö ö
12	[ʒ]	ژ	Ж ж	Ⱬ ⱬ	Zh zh		28	[y]	ئۈ	Үү	Ü ü
13	[s]	س	С с	S s			29	[v]~[w]	ۋ	В в	V v	W w
											W w
14	[ʃ]	ش	Ш ш	X x	Sh sh		30	[e]	ئې	Е е	E e	Ë ë (payja É é)
				Sh sh
15	[ʁ]	غ	Ғ ғ	Ƣ ƣ	Gh gh		31	[ɪ] ~ [i]	ئى	И и	I i
16	[f]	ف	Ф ф	F f			32	[j]	ي	Й й	Y y

Liyak Munih

• Basa Sarikoli
• Basa Wakhi